Γενικά

Η καρυδιά ανήκει στην οικογένεια Juglanddaceae και στο γένος Juglans. Η παγκόσμια παραγωγή καρυδιών ανέρχεται στους 2700000 τόνους. Στην ΕΕ τη μεγαλύτερη παραγωγή έχουν η Γαλλία και η Ρουμανία.

Καλλιεργείται για τους ξηρούς καρπούς της, τα καρύδια που τρώγονται νωπά και ξηρά. Η ξηρή ψίχα χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και για τη παραγωγή καρυδέλαιου. Η ψίχα θεωρείται καλής ποιότητας, όταν αποτελείται από ομοιόμορφα ήμισυ του σπέρματος και έχει λευκή απόχρωση. Επίσης η καρυδιά είναι αντικείμενο δασικής εκμετάλλευσης για το πολύτιμο ξύλο της.

Στην Ελλάδα

Παρά τις επιδοτήσεις επί πολλά έτη για εντατικές φυτεύσεις καρυδιάς, στην Ελλάδα, οι καρυδιές παραμένουν σε στάσιμο αριθμό και η παραγωγή δεν αυξάνεται. Τα κυριότερα κέντρα καλλιέργειας στην Ελλάδα είναι οι νομοί Ευρυτανίας, Φθιώτιδας, Φωκίδας, Αρκαδίας, Αχαΐας, Κορινθίας, Λακωνίας, Άρτης, Ιωαννίνων, Καρδίτσης, Λαρίσης, Τρικάλων και Κοζάνης. Εισαγωγές καρυδιών κυρίως γίνονται από τις Η.Π.Α..

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Η καρυδιά είναι δέντρο που με καλές συνθήκες παίρνει μεγάλη ανάπτυξη και μέχρι 25 μέτρα ύψος και ζει πολλά χρόνια. Έχει ρίζα πασσαλώδη, πολύ χοντρή. Η ανάπτυξη του καρπού του δέντρου γίνεται πολύ γρήγορα και χοντραίνει ανάλογα με την ποιότητα του εδάφους και κυρίως από ηλικία τεσσάρων χρόνων από τότε που έχει σπαρθεί. Σε μικρή ηλικία ο φλοιός του δέντρου είναι λείος με χρώμα πρασινωπό και στη συνέχεια λευκαίνει με απόχρωση αργυρόλευκη. Σε πολύ μεγάλη ηλικία του δέντρου ο φλοιός γίνεται πολύ χοντρός, σκάζει βαθιά και συχνά εκεί αναπτύσσονται βρύα και λειχήνες.

Τα βασικά μπράτσα του δέντρου είναι πολύ γερά, χοντρά και διακλαδίζονται ανοιχτά, ώστε το σχήμα του δέντρου να κλίνει προς το στρογγυλό ανοιχτό. Αντίθετα τα μικρά κλαδιά σπάζουν εύκολα. Τα φύλλα της καρυδιάς είναι σύνθετα ωοειδή και αρκετά μεγάλα. Οι οφθαλμοί του δέντρου αυτού παρουσιάζονται στις μασχάλες των φύλλων, τρία μαζί σε σχήμα στρογγυλό και χρώμα σκούρο. Ο μεσαίος οφθαλμός είναι μεγαλύτερο. Αυτός θα δώσει κλαδί, τα άλλα δύο είναι πολύ πιο μικρά «βοηθητικά». Τα άνθη της καρυδιάς δεν έχουν πέταλα.

Τα αρσενικά βρίσκονται χωριστά από τα θηλυκά πάνω στο ίδιο δέντρο (μόνοικο) και σε κλαδιά που δεν έχουν την ίδια ηλικία. Τα αρσενικά άνθη πιο συχνά ανοίγουν πριν να βγουν τα φύλλα πάνω σε τσαμπιά (ίουλοι). Η καρυδιά ανθίζει κατά Μάρτιο-Απρίλιο αλλά ανάλογα με το τοπικό κλίμα και την ποικιλία, ανθίζει και αργότερα. Ο καρπός είναι δρύπη με σχήμα λίγο ή πολύ στρογγυλό. Ο εξωτερικός φλοιός του καρυδιού αρχικά είναι πράσινος αργότερα μαυρίζει, ζαρώνει και σκάζει, όταν ο καρπός ωριμάσει. Έτσι ελευθερώνεται το καρύδι με το σκληρό του περίβλημα.

Είδη και ποικιλίες

Καρύα η πικρή (Carya amara)
Ένα από τα πιο διαδομένα είδη, γνωστό στις Ηνωμένες Πολιτείες σαν «Πικρή ασπροκαρυδιά» (“Bitternut Hickory”). Αναπτύσσεται καλά σε οποιοδήποτε έδαφος, ακόμα και σε υγρές τοποθεσίες. Έχει ύψος 30 περίπου μέτρα, φολιδωτή φλούδα και φύλλα αποτελούμενα από 5-9 ωοειδή ή λογχοειδή, πριονωτά μαλλάρια, τα οποία είναι χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια. Παράγει υποσφαιρικά, κάπως πεπλατυσμένα και σχεδόν λεία καρύδια, με λεπτό κέλυφος, ο σπόρος που περικλείουν έχει πικρή γεύση.

Καρύα του Ιλλινόις (Carya Illinoensis)
Το είδος αυτό είναι γνωστό και σαν «Πεκάν». Φτάνει σε ύψος 40-50 μ. Παρουσιάζει φλούδα με λεπτές ρωγμές, ωοειδή – λογχοειδή φυλλάρια και ωοειδή – μακρουλά εδώδιμα καρύδια, με λείο κέλυφος.

Καρύα η ωοειδής (Carya ovata)
Το είδος αυτό αναγνωρίζεται εύκολα από τη γκρίζα φλούδα του, που αποσπάται σε μακριές κατά μήκος λωρίδες, οι οποίες κάμπτονται προς τα έξω, παραμένοντας προσκολλημένες στην επάνω άκρη. Έχει παχιά φύλλα, που αποτελούνται από πέντε ωοειδή, αιχμηρά φυλλάρια. Πρόκειται για δέντρο αρκετά σκιόφιλο, με αργή ανάπτυξη, μάλλον μακρόβιο (ως 300 χρόνια). Μπορεί να φτάσει σε ύψος 30 μ.

Καρύα η χνουδωτή (Carya tomentosa)
Χαρακτηρίζεται από λιγότερο ή περισσότερο χνουδωτά κλαδιά. Έχει φύλλα όμοια με του φράξου, αλλά γυαλιστερά στην επάνω επιφάνεια, φλούδα φολιδωτή και καρύδια με γλυκιά ψίχα.

Για την επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας, κύριο κριτήριο είναι το υψόμετρο της κάθε περιοχής.

Ποικιλία Chandler:
Κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές (τελευταίος παγετός 12 Απριλίου).

Ποικιλία Franquette:
Κατάλληλη και για ορεινές περιοχές (με υψόμετρο ακόμη και μεγαλύτερο των 800 μέτρων).

Ποικιλία Hartley:
Κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές (τελευταίος παγετός 10 Απριλίου).

Ποικιλία Gustine:
Κατάλληλη για πεδινές και ημιορεινές περιοχές (τελευταίος παγετός 27 Μαρτίου).

Ποικιλία Ηλιάνα:
Κατάλληλη για πεδινές και ημιορεινές περιοχές (τελευταίος παγετός τέλη Μαρτίου).

Ποικιλία Vina:
Κατάλληλη για ημιορεινές περιοχές (τελευταίος παγετός 5 Απριλίου)

Ποικιλία Lara:
Κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές

Ποικιλία Ronde De Montignac:
Κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές

Ποικιλία Ιόλη:
Κατάλληλη για πεδινές και ημιορεινές περιοχές (όπου ο τελευταίος παγετός πέφτει αρχές Απριλίου).